Sementasyon Çelikleri

Sementasyon işlemi, yüzey sertliği aşınma dayanımı ve sürekli dayanımı iyileştirici özelliğe sahip olmakla birlikte, parça çekirdek bölge dayanımı ve sünekliğini de iyileştirir. Bu sayede büyük yüklerin taşınması, darbe tarzındaki yüklerin karşılanması sağlanır. 

Sementasyon malzemeleri karbon oranı genelde % 0.10 – 0.20 arasındadır, bazı çeşitlerde % 0.25 e kadar çıkabilir. Alaşımlı veya alaşımsız olarak üretilebilirler. 

Sementasyon çelikleri, sementasyon işleminden sonra değişik şekillerde ısıl işleme tabi tutulabilirler. Sementasyon işleminden sonra çekirdek bölgedeki karbon miktarı % 0.10 – 0.20 değerlerinde kalırken, yüzey bölgede karbon miktarı % 0.8 e kadar yükselir. Bu durumda yapılacak ısıl işlem sıcaklığının seçimi, parça yapısının her yerinde değişen karbon miktarı nedeniyle zorlaşır. Çekirdek bölge baz alınarak seçilecek sıcaklık parça cidar bölgesinde tane irileşmesine, parça cidar bölgesi baz alınarak seçilecek sıcaklık, çekirdek bölgenin yeterince sertleşememesine yol açar. Bu sebeple uygulanabilecek en kolay yöntem sementasyon sıcaklığından direkt sertleştirmedir. Bu yöntem sadece tuz banyosu ve gaz sementasyonundan sonra uygulanabilir. Yöntem ince taneli çelikler için daha uygundur. 

Sementasyon çeliklerinde karbon miktarının yükselmesiyle ve ilave edilmiş alaşım elementleriyle, çekirdek bölge dayanımı artırılabilir. Ancak en verimli sonuca, sementasyon sonrası çekirdek sertleştirmesi ile ulaşılabilir. Bu yönteme çift sertleştirme adı verilir. Çekirdek bölge uygun sertleştirme sıcaklığından ani soğutulan parça, ara tavlama işlemine tabi tutulur ve ardından cidar bölge için uygun sertleştirme sıcaklığından ani soğutularak cidar bölgenin sertliği sağlanır. 

Sementasyon çeliklerinin kaynak kabiliyetleri iyidir. Alaşımlı çeliklerde kaynaktan sonra tavlama gerekir. Talaşlı işlenebilirlik en iyi, normal tavlanmış veya kaba taneli yapıya sahip malzeme ile sağlanır. Yumuşatma yapılmış malzeme kötü yüzey kalitesi verdiği için tercih edilmez.

 SEMENTASYON ÇELİKLERİ VE BİLEŞİMLERİ
Malz. No. DIN  SAE / AISI C Si Mn  Pmax Smax Cr Mo Ni
1.0301 C 10 1010 0.07-0.13 0.04 0.30-0.60 0.045 0.045 - - -
1.0401 C 15 1015 0.12-0.18 0.04 0.30-0.80 0.045 0.045 - - -
1.1121 Ck 10 1010 0.07-0.13 0.04 0.30-0.60 0.035 0.035 - - -
1.1141 Ck 15 1015 0.12-0.18 0.04 0.30-0.60 0.035 0.035 - - -
1.7015 15 Cr 3 5015 0.12-0.18 0.15-0.40 0.40-0.60 0.035 0.035 0.40-0.70 - -
1.7131 16 MnCr 5 5115 0.14-0.19 0.04 1.00-1.30 0.035 0.035 0.80-1.10 - -
1.7147 20 MnCr 5 5120 0.17-0.22 0.04 0.60-0.90 0.035 0.035 1.00-1.30 - -
1.7321 20 MoCr 4 - 0.17-0.23 0.04 0.70-1.00 0.035 0.035 0.30-0.60 0.40-0.50 -
1.7325 25 MoCr 4 - 0.23-0.29 0.15-0.40 0.60-0.90 0.035 0.035 0.40-0.60 0.40-0.50 -
1.5919 15 CrNi 6 - 0.14-0.19 0.04 0.40-0.60 0.035 0.035 1.40-1.70 - 1.40-1.70
1.5920 18 CrNi 8 - 0.15-0.20 0.15-0.40 0.40-0.60 0.035 0.035 1.80-2.10 - 1.80-2.10
1.6587 17 NiCrMo 6 - 0.14-0.21 0.04 0.50-0.90 0.035 0.035 1.50-1.80 0.25-0.35 1.40-1.70
1.6523 21 NiCrMo 2 8620 0.17-0.23 0.04 0.65-0.95 0.035 0.040 0.35-0.70 0.15-0.25 0.40-0.70
1.1140 Cm 15 - 0.12-0.18 0.04 0.30-0.60 0.035 0.020-0.040 - - -
1.7139 16 MnCrS 5 - 0.14-0.19 0.04 1.00-1.30 0.035 0.020-0.040 0.80-1.10 - -
1.7149 20 MnCrS 5 - 0.17-0.22 0.04 1.10-1.40 0.035 0.020-0.040 1.00-1.30 - -
1.7323 20 MoCrS 4 - 0.17-0.22 0.04 0.60-0.90 0.035 0.020-0.040 0.30-0.50 0.40-0.50 -
1.7326 25 MoCrS 4 - 0.23-0.29 0.15-0.40 0.60-0.90 0.035 0.020-0.040 0.40-0.60 0.40-0.50 -
1.5713 13 NiCr 6 3415 0.10-0.17 0.15-0.35 0.30-0.50 0.035 0.035 0.65-0.85 - 1.35-1.50
1.5752 14 NiCr 14 3415;3310 0.14-0.20 0.04 0.40-0.70 0.035 0.035 0.60-0.90 - 3.00-3.50
1.7243 18CrMo 4 - 0.15-0.21 0.04 0.60-0.90 0.035 0.035 0.90-1.20 0.15-0.25 -

 

SEMENTASYON ÇELİKLERİNDE ISIL İŞLEM
Malz. No. DIN  SAE / AISI Sıcak Şekil. Sıcaklığı                     ( °C ) Yumuşak Tavlama Sıcaklığı                  ( °C ) Sementasyon Sıcaklığı                         ( °C ) Sementasyon Sementasyon sonrası soğutma Çekirdek Sertleştirme Sıcaklığı Ara Tavlama Sıcaklığı Cidar Sertleştirme Meneviş Sıcaklığı
İşlemi Tarzı su yağ sıcak banyo tuz banyosu sem. Kutusu hava ( °C ) su yağ sıcak banyo
Direkt S. Basit S. Çift S.
1.0301 C 10 1010 1150-850 670-700 900-950 * * - * - * - * * 880-920 - - - - - 150-180
1.0401 C 15 1015 1150-850 670-700 900-950 * * - * - * - * * 880-920 - - - - - 150-180
1.1121 Ck 10 1010 1150-850 670-700 900-950 * * - * - * - * * 880-920 - - - - - 150-180
1.1140 Cm 15 - 1150-850 670-700 900-950 * * - * - * - * * 880-920 - - - - - 150-180
1.1141 Ck 15 1015 1150-850 670-700 900-950 * * - * - * - * * 880-920 - - - - - 150-180
1.5919 15 CrNi 6 - 1150-850 670-700 900-950 - * * - * * * * * 840-870 630-650 800-830 + * * 170-210
1.5920 18 CrNi 8 - 1150-850 670-700 900-950 - * * - * * * * * 840-870 630-650 800-830 + * * 170-210
1.6523 21 NiCrMo 2 8620 1150-850 670-700 900-950 * * - - * * - * * 840-870 630-650 800-830 + * * 170-210
1.6587 17 NiCrMo 6 - 1150-850 670-700 900-950 - * * - * * * * * 840-870 630-650 800-830 + * * 170-210
1.7015 15 Cr 3 5015 1150-850 670-700 900-950 * * - * * * - * * 870-900 - - - - - 150-180
1.7131 16 MnCr 5 5115 1150-850 670-700 900-950 + * * - * * * * * 850-880 - 810-840 + * * 170-210
1.7139 16 MnCrS 5 - 1150-850 670-700 900-950 + * * - * * * * * 850-880 - 810-840 + * * 170-210
1.7147 20 MnCr 5 5120 1150-850 670-700 900-950 + * * - * * * * * 850-880 - 810-840 + * * 170-210
1.7149 20 MnCrS 5 - 1150-850 670-700 900-950 + * * - * * * * * 850-880 - 810-840 + * * 170-210
1.7321 20 MoCr 4 - 1150-850 670-700 900-950 * - - - * * - - - 890-920 - - - - - 170-210
1.7323 20 MoCrS 4 - 1150-850 670-700 900-950 * - - - * * - - - 890-920 - - - - - 170-210
1.7325 25 MoCr 4 - 1150-850 670-700 900-950 * - - - * * - - - 890-920 - - - - - 170-210
1.7326 25 MoCrS 4 - 1150-850 670-700 900-950 * - - - * * - - - 890-920 - - - - - 170-210
* öncelikli tercih edilir   + ikinci sırada tercih edilebilir   - uygulanmaz

 

JOMINY DEĞERİ
Ani soğutulan yüzeyden itibaren ( mm ) HRC değerleri
KALİTE   1,5 3 5 7 9 11 13 15 20 25 30 35 40
15 CrNi 6 Maks 47 47 46 45 43 42 41 39 37 35 34 34 33
21 NiCrMo 2 Maks 49 48 44 42 36 32 30 29 26 24 23 23 22
17 NiCrMo 6 Maks 48 48 48 48 47 47 46 46 44 43 42 41 41
16 MnCr 5 Maks 47 46 44 41 37 35 34 33 31 30 29 28 27
20 MnCr 5 Maks 49 49 48 46 44 42 41 40 37 35 34 33 31
20 MoCr 4 Maks 49 47 43 40 36 34 31 29 26 24 23 22 21
25 MoCr 4 Maks 52 51 50 47 43 40 38 36 33 31 30 29 28

 

SEMENTASYON ÇELİKLERİ
Malz. No. DIN  SAE / AISI KULLANIM YERLERİ
1.0301 C 10 1010 Düşük çekirdek dayanımlı ve orta zorlanmalı, yapı ve makine parçaları
1.0401 C 15 1015 Manivela kolu, burç, makara, dişli çark, ölçü aleti ve benzeri yapı ve makine parçaları
1.1121 Ck 10 1010 Düşük çekirdek dayanımlı manivela kolu, burç, pim gibi beyaz aşya ve büro makine aşınma parçaları
1.1140 Cm 15 - Titreşimli çalışan ve düşük çekirdek zorlamalı yapı ve makine parçaları
1.1141 Ck 15 1015 Düşük çekirdek dayanımlı manivela kolu, burç, pim muylu gibi küçük makine parçaları
1.5713 13 NiCr 6 3415 Makine ve otomobillerde, dişli çark, zincir dişlisi, mil gibi küçük boyutlu fazla zorlanan parçalar
1.5752 14 NiCr 14 3415;3310 Kam milleri, dişli tekerleği, stardart gerilimli kardan mafsalları
1.5919 15 CrNi 6 - Makine ve otomobillerde, dişli çark, zincir dişlisi, mil gibi küçük boyutlu fazla zorlanan parçalar
1.5920 18 CrNi 8 - Kalın kesitli dişli çark, tabak dişli ve tahrik parçası gibi fazla zorlanan aktarma organı parçaları
1.6523 21 NiCrMo 2 8620 Çok fazla zorlanan, makine ve otomobillerde dişli çark, pim, mil, şalter kovanı ve benzer parçalar
1.6587 17 NiCrMo 6 - Çok fazla zorlanan, aktarma organı parçaları, kalın kesitli çarklar, benzeri aşınmaya maruz parçalar
1.7015 15 Cr 3 5015 Makara yatağı, makara, ölçü aleti, piston pimi, diferansiyel parçay dişli çark, vidalı mil vb.
1.7131 16 MnCr 5 5115 Dişli çark, aktarma organı parçaları, kardan yuvası, mil, pim, burç ve benzer parçalar
1.7139 16 MnCrS 5 - Kükürt ilavesi ile talaşlı işleme özelliği iyileştirilmiş 1.7131 malzeme 
1.7147 20 MnCr 5 5120 Aktarma organı parçaları, dişli çark, tabak ve konik dişli, kalın kesitli mil, pim, burç ve benzeri parçalar
1.7149 20 MnCrS 5 - Kükürt ilavesi ile talaşlı işleme özelliği iyileştirilmiş 1.7147 malzeme 
1.7243 18CrMo 4 - Her tür aktarma organı, yönlendirme parçaları, aks, mil, pim, burç, şalter yatağı parçaları
1.7321 20 MoCr 4 - Her tür aktarma organı, yönlendirme parçaları, aks, mil, pim, burç, şalter yatağı parçaları
1.7323 20 MoCrS 4 - Her tür aktarma organı, yönlendirme parçaları, aks, mil, pim, burç, şalter yatağı parçaları
1.7325 25 MoCr 4 - Her tür aktarma organı, yönlendirme parçaları, aks, mil, pim, burç, şalter yatağı parçaları
1.7326 25 MoCrS 4 - Her tür aktarma organı, yönlendirme parçaları, aks, mil, pim, burç, şalter yatağı parçaları
Ürünlerimiz